Naima El Bezaz sprong al eerder, alleen we hebben het nu gezien
Naima El Bezaz sprong al eerder, alleen we hebben het nu gezien.
Ik kende haar niet persoonlijk. Op de dag dat ik haar zou leren kennen – ze zou te gast zijn in het programma dat ik produceerde – kwam ze niet. Omdat haar broer een auto-ongeluk had gehad, mailde ze me een paar uur voor aanvang van het programma.
Zoals velen van ons was ik geschokt ik toen ik hoorde dat zij niet meer is. Bijna een jaar jonger dan ik.
Maar ik schrok bijna net zo erg toen ik Naima in de film hieronder zag. Zo kwetsbaar. Pijnlijk om te zien. Dan begrijp je dat ze al jaren geleden sprong, zonder vangnet. De schrijver, maar vooral de performer, heeft iets van een circusdier. We worden getraind om te verkopen: onszelf en onze boeken. Je ziet haar bij Pauw, de gasten om haar heen lachen. Circus. In uitgeverijtaal: verfrissend. Vooral als je ook buitenlander bent. Maar durven laten zien dat je anders bent betekent soms dat je geen controle meer over je leven hebt. Eerlijk zijn is een, je hele kwetsbaarheid laten zien is iets anders. Heb je een vangnet als je springt? Staat je man, je vrouw, je uitgever achter of onder je om je op te vangen? Want je kunt dat niet alleen. Niemand kan dat alleen. Ik herinner me Griet Op de Beeck bij DWDD toen ze vertelde dat ze door haar vader was misbruikt. Een kind van een paar jaar dat van het dak sprong. Niemand die haar opving, die tenminste haar hand vasthield.
Het is ontzettend pijnlijk om Naima el Bezaz zo te zien, in haar laatste jaren. De vrouw gebruikte zichzelf, at zichzelf op, zoals velen van ons doen. Wie stond haar bij? Want als je haar in de film hieronder ziet, weet je dat ze hulp nodig had. Haar te eerlijke en controversiële uitspraken, haar onrust, haar moed om zichzelf zo bloot te geven, zo pijnlijk om te zien, zijn ook een kreet om te worden geholpen.
Het is voor mij nog een mysterie waarom ze werd gefilmd in de staat waarin ze was. Ze had geen promotie nodig, maar steun en behandeling. Een vangnet. Ze was ziek en ze wed nog gefilmd voor de promotie van haar boek.
Het feit dat Naima sprong, jaren geleden, zegt ook iets over ons en onze (boeken)wereld. Over de eenzaamheid en wreedheid van ons beroep.
(En dat iemand in de boekenwereld de dood van Naima el Bezaz gebruikt om Abdelkader Benali aan te vallen is slechts een incarnatie van het feit dat ook in onze wereld geldt: homo homini lupus. Jammer dat het lam dood is.)
Rust in vrede, Naima El Bezaz!
Den Haag centraal, 10 augustus 2020