Woede
Al een tijdje weet ik wat er in de Centrale Bibliotheek van Den Haag gebeurt, maar ik wilde me niet wéér opwinden en ook geen conclusie uit alleen persoonlijke ervaringen trekken. Maar de schande is nu openbaar en ook vele anderen zijn geschrokken van de lege geesten, lees: lege kasten van de bibliotheek, getuige de aandacht in de media.
‘Minder collectie, meer connectie’ is de nieuwe slogan van de barbaren die de collectie vernietigen. Umberto Eco zei ooit: ‘Het boek behoort tot dezelfde categorie als het wiel’, doelend op het belang van boeken voor de mensheid. Als je daar niet van doordrongen bent, moet je ook niet met boeken werken. Ik schaam me al lang voor de beleidsmakers in openbare bibliotheken. En zo’n ongelukkig rijm toont nog eens aan dat een rijm nog geen gedicht maakt, alleen dat de bedenkers ervan niets met boeken hebben. Meer dan dat, ze weten kennelijk niet wat een boek betekent of wat de functie van lezen is. Zulke dingen krijg je met directeuren die na vier, vijf jaar bij de bibliotheek nog niet weten waar de collectie geschiedenis staat, maar wel de weg naar de gemeente met gesloten ogen weten te vinden. Heeft niemand opgemerkt dat de werkroutes van de laatste directeuren van de ‘openbare’ bibliotheek steevast beginnen bij de gemeente? En dat wanneer ze daar zijn opgebrand, ze een minder hete functie bij de bibliotheek krijgen, bij de Assepoester van de publieke sector? Dat we cultuurwethouders hebben die evengoed zorg of financiën hadden kunnen doen en dat, wie weet, misschien met minder vernietigende effecten dan nu voor de openbare bibliotheek?
Het is al langer geleden dat ik werd benaderd door oud-collega’s van de bibliotheek die me vertelden wat daar gaande is en ziek werden van de beslissingen die werden genomen over de collectie. Ik heb toen mijn schouders opgehaald, omdat ik neutraal probeer te blijven. En omdat ik de nieuwe directie kansen gunde. Maar inmiddels schrijven alle kranten dat in de bibliotheek de koning naakt is.
Ik snap best dat je in deze tijden niet moet verwachten dat beleidsmakers in de bibliotheek Callimachussen zijn, zoals de vader van de bibliothecarissen. Maar ik schrik als ik bedenk dat met mensen zoals degenen die nu over de collectie beslissen, het boek in het algemeen de tand des tijds helemaal niet zou kunnen doorstaan. En als ik dat bedenk, voel ik woede. Woede, ja, het woord waarmee 750 jaar voor Christus de westerse literatuur begon.
Wanneer zal de bibliotheek worden geleid door mensen met liefde voor het boek? Kunt u zich voorstellen dat Mercedes-Benz wordt geleid door iemand die niets met auto’s heeft? Of het Vaticaan door een atheïst?
Den Haag Centraal, 4 november 2021