Lachen
Als iets me dit coronajaar heeft verbaasd, is het toch wel de magere productie humor over het virus, de lockdown en alles wat erbij hoort. We doen nog niet echt een beroep op humor, terwijl grappen in crisisperiodes van de mensheid juist altijd een overlevingsventiel boden. Echte humor, bedoel ik. Ik had meer verwacht dan de softe grappen in de sociale media. Harde humor over China, Trump of Italië in de pandemie bijvoorbeeld. En vooral: meer zelfspot.
Zijn we er te moe of te eenzaam voor? Te veel door geldzorgen in beslag genomen? Veel verder dan een plaatje van een grijze, gebogen Rutte die na twintig jaar met de woorden ‘nu kunnen we naar buiten’ de deur uit komt, komen we eigenlijk niet. Waar is die droge Hollandse humor gebleven? Waar de harde grappen – nee, ik bedoel niet de misogyne grappen van Johan Derksen – en waar de cabaretiers die kans zien om dit unieke thema te exploiteren? Waar zijn de cartoons?
De communistische dictatuur in mijn jeugd, ook geen fijne tijd, was een ware bron van humor. En zelfs als je niet wílde lachen, lachte je thuis of tussen je kiezen. Maar nu lachen we niet. Waarom niet? Ook Robinson Crusoe had in zijn isolatie meer lol gemaakt, denk ik. Het leven gaat immers door, ondanks ziekte, gesloten theaters en failliete horeca. Elke dag een beetje lachen zou ons goed doen. Wacht er niet in elke hoek een grap die geboren moet worden? Vraagt het idee dat je elke dag bij het zoomen met je baas op ‘sluiten’ kunt klikken, niet om een glimlach?
Of de blijken van vindingrijkheid van ondernemers? Onlangs liep ik door een Haagse expatwijk. ‘Stamppotten to go’, stond er op een etalageruit. Ik wacht nog op de cabaretier die ons via Zoom door zijn grappen verbindt, op het tv-programma waarin ik mezelf in quarantaine zie en om mezelf lach.
Is de productie humor zo mager omdat we niet bij elkaar zijn?
Grappen maakten we immers in de kroeg, in de kantine, met z’n allen. Nee, humor is overal, ook in ons. Je moet hem alleen zien en laten komen. We lijken nu op een vrouw van zestig die nog niet weet hoe ze moet masturberen.
In mijn kindertijd kwamen de beste grappen uit de periode dat we dachten dat Ceaușescu eeuwig zou leven. Vandaag de dag lijkt corona ook niet te verslaan. Geen vuurwerk, geen familiekerstdiner, geen feest. Wat moet je? Grappen maken! Als je lacht, heb je deze moeilijke tijden verslagen. Maak lol en laat mij ook lachen!
Den Haag Centraal, 12 november 2020