Macht is mannelijk

Als je denkt dat dit een feministisch stuk is, vergis je je. Het is misschien alleen net iets meer dan een constatering: een bittere constatering. In het AD las ik over een #MeTooverhaal bij een van de lokale radiozenders dat al een tijdje net zo hard schreeuwde als het werk van Edvard Munch. Ik las dat de van ‘#MeToo’ beschuldigde man uiteindelijk om een andere reden is ontslagen. Het kan waar zijn of helemaal waar. Dat doet er niet eens toe. Iedereen heeft weleens #MeToo-jeuk, maar niet iedereen krabt eraan.
Ik zit in een nieuwe fase waarin ik nieuwe opdrachten zoek, omdat ik freelancer ben geworden en, zoals bijna iedereen, een hypotheek moet betalen. Daarom bezoek ik regelmatig culturele instellingen, waar ik afspraken heb met… mannen. Overal mannen, bijna zonder uitzondering. Niet dat ik daar iets op tegen heb, insjallah, ik houd van mannen, ik heb er een thuis en ook mijn kat en hond zijn van de mannelijke soort. Maar ik had me eerder niet gerealiseerd dat er zoveel mannen op de planeet zitten. De planeet der machtigen waar iemand als ik niets te zoeken heeft.
Zal ik het nog een keer zeggen? Ik houd van mannen! Vooral van hen die niet spelen met macht. Maar ja, denk ik met mijn vrouwelijke hoofd, als je veel macht hebt, hoe kun je er dan níét mee spelen? En met mijn vrouwelijke hoofd denk ik dat veel van deze machthebbers dronken zijn van hun machtspositie, en dat velen van hen niet eens nadenken voordat ze hun macht misbruiken. Macht is macht. En macht erotiseert. In sommige werelden lijkt dit zelfs de eerste functie van de macht. Is er iets aan te doen?
Ja: minder mannen in hogere functies. Als je minder slachtoffers, minder vrouwelijke slachtoffers, wilt, moet je mannen minder macht geven. Maar zoiets zou ik beter in een brief naar de maan kunnen schrijven dan naar de aarde, waar immers ook de beslissingen om iemand in een bestuursfunctie te benoemen door mannen worden genomen.
Het is een mannen-met-machtwereld. Niet dat vrouwen met een beetje macht niet verschrikkelijk kunnen zijn. Oh, vraag me niet naar mijn eigen ervaringen! Maar ik heb nog nooit een mannelijke colléga gehad die grenzen overschreed, een enkele opmerking daargelaten; nee, het was altijd een chéf, iemand met macht. En dan zit je klem, want bijna altijd, ongeacht jouw antwoord op zijn misdraging, of je nu aangifte doet of meegaat in zijn spel, trek je aan het kortste eind.
Er zijn zoveel ‘mannen met functie’ die zich vervelen en op zoek zijn naar afleiding. Zou het anders zijn met vrouwen in dezelfde functies? We weten het niet. En het is maar de vraag of we het ooit zullen weten!

Den Haag Centraal, 17 januari 2019

Intelligentie

Als je online de verse kranten van het verse jaar doorbladert, kom je ook een rubriek ‘boeiende gesprekken’ tegen. Met twee interviews van twee seksuologen. De interviews zijn niet nieuw, maar blijven boeiend. Meer dan dat: ze ontroeren me, op nieuwjaarsdag. Omdat ze anachronistisch én actueel zijn. Omdat ik ze, op deze eerste dag van het jaar dat van alles belooft, ook een beetje bizar vindt. Maar waarom zou een interview over het voorzitterschap van de Europese Unie boeiender zijn dan eentje over de grootte van de clitoris?
Er is nog iets wat me ontroert: de geïnterviewde specialisten zijn allebei vrouw, de ene uit Nederland, de andere uit Amerika, geboren in België. De ‘TED Talk’ van de laatstgenoemde werd 12,7 miljoen keer bekeken en door Oprah Winfrey werd de Amerikaans-Belgische opgenomen op de ‘SuperSoul’-lijst van honderd meest visionaire en invloedrijkste leiders. Boeiend. Maar het andere gesprek ontroert mij echt. AMC-seksuologe Ellen Laan (56) spreekt over haar eigen leven, over de kanker die haar heeft geleerd van zichzelf te houden, over haar dochters aan wie ze obsessief heeft verteld dat vrouwen een lekker plekje hebben, over hoe ze zelf op school werd gepest en hoe ze in haar kindertijd leerde dat masturberen slecht was. ‘Qua seksualiteit zijn we nog lang niet geëmancipeerd,’ zegt ze.
Een van de eerste Nederlandse wonderen die ik na mijn aankomst hier meemaakte, betrof het taboe rondom relaties (lees: seks). Want in het land waar ik vandaan kwam, werd vrijuit gesproken over partners en (andere) seksuele onvolkomenheden. Misschien veel te vrij, denk ik nu, met mijn ingeburgerde hersenen. Maar destijds leek het alsof ik vanuit Gomorra in de ‘Biblebelt’ was beland. De eerste aanduiding is maar een metafoor, de tweede klopt wel. De openbaring kwam tijdens mijn scheiding: veel van die trouwe, gelukkige partners kwamen zich bij mij beklagen over hun wederhelft, en sommigen zouden maar wat graag verder dan klagen zijn gegaan. Toen heb ik mijn eerste grote les over Nederland geleerd: niets is wat het lijkt. Zelfs de seks niet.
De Amerikaanse seksuologe introduceerde het concept ‘erotische intelligentie’ en wil mensen nu leren hoe ze het spannend kunnen houden. De Nederlandse Ellen Laan vindt het schokkend dat een op de tien vrouwen pijn ervaart bij het vrijen. Het is alleen maar goed, denk ik, dat geen Amerikaan tot nu toe een IQ-meting voor seksuele intelligentie heeft uitgevonden. Wie weet wat voor verrassingen we hier in de polder zouden hebben!
Ik wens iedereen een jaar met minder pijn van welke soort dan ook. En alle vormen van intelligentie!

Den Haag Centraal, 10 januari 2019