Menselijkheid
Eind vorig jaar circuleerde op mijn Facebookpagina een artikel waarin werd gepleit voor meer menselijkheid op de werkvloer. Ik heb het stuk eigenlijk niet gelezen, maar het verbaasde me hoeveel vrienden, goede vrienden, het liketen.
In een land waar alles wordt geregeld, waar voor alles een instantie is, ontbreekt het aan menselijkheid. Ook omdat we hebben geleerd om de menselijkheid uit te schakelen omdat er instanties zijn die alles regelen: daklozen krijgen een dak, weeskinderen krijgen ouders, et cetera. En terwijl ik deze voorbeelden noem, weet ik ook hoe absurd ze zijn. Immers, wat we missen is het menselijke element: een beetje troost, een beetje begrip, een beetje liefde. Ja, misschien excelleert de Nederlander in regelen en instanties creëren, maar niet in het tonen van menselijkheid. Ik herinner me hoe iemand me uitlachte toen ik op de vraag of ik baat had gehad bij een gesprek met een arbeidspsychologe, het volgende antwoord gaf: ‘Ze is heel aardig.’ Iemand naast me die juist bekendstond om haar hardheid, lachte. Maar wat mij is bijgebleven van die arbeidspsychologe, is hoe aardig ze voor mij was, hoe menselijk, hoe warm; precies wat ik nodig had na een heel harde tijd omringd door harde, ongevoelige mensen.
Laten wij onze menselijkheid achter wanneer we naar ons werk gaan? Trekken we haar als een jasje uit op het moment dat we daar de lift instappen? Je bezoekt wel je verre, zieke oom die je jarenlang niet hebt gezien, maar je zieke collega met wie je jarenlang elke dag hebt gewerkt, stuur je zelfs geen e-mail. Vooral omdat het gerucht circuleert dat ze sowieso weg moet. Op de werkvloer gaat het helaas vooral om budgetten, prestaties, nooit om menselijkheid. En uit ervaring weet ik dat vaak geldt: hoe hoger de functie, hoe onmenselijker de persoon. De meest incompetente mensen die ik in mijn leven heb ontmoet, zaten in hoge functies. Warm en veilig, als een beer in zijn winterslaap. Het systeem beschermt immers van boven naar beneden: hoe hoger de functie, hoe minder monden opengaan om iets over je te zeggen en hoe minder oren die daarnaar luisteren. En als je dit systeem nooit bekritiseert, kun je je hele leven lang de vruchten van je gehoorzaamheid plukken. God verhoede dat je vragen stelt of de kwaliteiten van je leidinggevende in twijfel trekt! Als God ons op de werkvloer zou leren kennen, zou hij een nieuwe zondvloed sturen. Want de lafste mensen vind je niet in een oorlog, maar in een vergadering. Maar een systeem werkt pas echt als het wordt bestuurd door een warme hand, een goede bedoeling, barmhartigheid. Dat is wat we zouden moeten doen: menselijkheid aanmoedigen. Maar eerst zoeken bij jezelf.
Den Haag Centraal, 31 januari 2019