Thuis
Waar horen we thuis? Ik denk dat er weinig plekken in Den Haag zijn waar deze vraag legitiemer is dan in het Migratie Museum aan het Hoge Zand 42, niet ver van het centrum. Afgelopen zondag klonk daar ook het antwoord in de vorm van de lezing ‘De kunst van het thuishoren’. De spreker leek de sleutel van het thuishoren te hebben gevonden: Vamba Sherif, schrijver, geboren in Liberia (1973), ingeburgerd in Nederland.
Sherif is een polyglot, is positief ingesteld en productief, is een modelimmigrant die geniet van de zon achter de wolken en niet nat wordt van de harde regen, wiens boodschap iedereen goeddoet. Niet alleen heeft hij zich weten te redden, hij maakt ook een mooie carrière als Nederlands schrijver, in een literatuur waar we driehonderdzestig dagen per jaar kleurenblind zijn. En dat terwijl het zelfs in zijn geboorteland niet gemakkelijk was om er thuis te horen, hoewel hij naast zijn moedertaal Mandingoe ook Gbandi, Mendi, Kissi, Lomah en Frans sprak, en later nog Arabisch en Engels leerde.
Aan het slot van Vamba Sherifs lezing kwam ook het publiek aan het woord. Meerdere mensen, die je niet zo gauw bij andere lezingen in de stad zou vinden, vertelden hun verhaal. En wat bleek? Niet iedereen beheerst de kunst van het thuishoren. Velen van ons roeien met de riemen die we hebben, op z’n Nederlands gezegd. Het leven wacht niet tot we de kunst van het thuishoren onder de knie hebben. Zelf zit ik na dertien jaar in Nederland ook weer met een dilemma: ik meende, zeker na mijn emigratie, dat mijn thuis de plek is waar mijn dochter is. Maar over twee jaar zal zij het huis uit zijn. Ze laat nu al geen dag onbenut om ons eraan te herinneren dat de grote wereld op haar wacht. Ik denk daarom dat ik de ‘kunst’ van het thuishoren in de toekomst aan anderen overlaat en me met andere dingen zal bezighouden.
Maar gezien de loop van de geschiedenis vraag ik me wel af aan wie we de vraag over dertig jaar zullen stellen. Waar horen we over vijftig of zeventig jaar thuis? Over vijftig jaar zal ik zeker thuishoren op de plek waar ik dan zal zijn, maar in gedachten zie ik al een jonge man of vrouw voor me die vijftien talen spreekt en in het archief van het Migratie Museum in Den Haag, inmiddels uitgegroeid tot een gerenommeerd, volledig door de staat gesubsidieerd cultuurcentrum, een vermelding van een lezing van precies vijftig jaar geleden vindt: ‘De kunst van het thuishoren’. De notitie zal hem of haar helpen bij het voorbereiden van een eigen lezing over het thema ‘een terugblik op een tijd waarin het niet gemakkelijk was om je overal thuis te voelen’.
Fingers crossed!
Den Haag Centraal, 14 februari 2019