Eigen taal
Finland wil het Engels als officiële taal, omdat het Fins, met die uitzonderlijk vele naamvallen, voor migranten te moeilijk zou zijn, zelfs voor degenen met een universitaire opleiding. Ik ken het Fins niet en ben ook nooit in Finland geweest, maar ik heb begrepen dat het een beetje op het Hongaars lijkt, of andersom. Afhankelijk van waar je vandaan komt, zijn alle talen moeilijk. Voor een native speaker van een Romaanse taal is een Germaanse taal moeilijk en andersom. Of beter gezegd: was moeilijk. Chinees lijkt voor iedereen Chinees, en toch leren bijna alle gymnasiasten tegenwoordig ook Chinees.
Niemand zegt dat je de taal perfect moet spreken, maar opgeven voordat je begint, is de grootste faux pas die je in je land van adoptie kunt maken. Als je in Nederland je hele leven Engels blijft spreken, blijf je een paar centimeter boven de Hollandse klei- en zandgronden zweven. Je voelt de grond niet. En daarmee bedoel ik dat je nooit zult weten wat die schaatsers in de bekende schilderingen van Avercamp zeggen of over welke uitdrukkingen het in Pieter Bruegels Nederlandse spreekwoorden gaat. Ik wilde ze wel horen, ik wilde ze kennen. Op de zaterdagmarkt in Oud-Rijswijk zag ik jaren geleden dezelfde mensen als bij Avercamp. En toen ik aan mijn derde boek in het Nederlands begon, zette ik in mijn werkkamer een dienblad voor mijn neus met daarop een prent van de schaatsers van Avercamp. Ik wilde kunnen babbelen met hen. Voor mij, als geboren Roemeense, is de rookworst bij de Hema heel Nederlands en ik geniet als iemand in de rij voor de kassa me in plat Haags vertelt hoe ik hem moet bereiden.
Ik weet niet wat de angst van de Finse politici is dat ze bereid zijn om een groot stuk van hun identiteit verborgen te houden. Je kunt het voorstel zien als openheid tegenover migranten, maar voor mij is het het tegenovergestelde. Immers, die migranten die Engels blijven spreken, zullen nooit echt helemaal worden opgenomen in de Finse maatschappij. Het is waar dat ik niets weet van de Finse maatschappij, maar net als alle maatschappijen moet ook de Finse samenleving iets eigens hebben, iets eigens en iets moois, iets waar je nooit toegang tot zult hebben als je Engels blijft spreken. Misschien is het een manoeuvre uit paniek, want politici die dingen voorstellen zonder erover na te denken heb je overal. Of zouden de Finnen het echt zat zijn om tijdens een wandeling alleen een zwijgzame yeti tegen te komen en willen ze er een die ‘nice to meet you’ zegt en bij de McDonald’s eet?
Als buitenlander zou ik mijn mouwen opstropen en in die lange Finse woorden die zinnen lijken, beginnen te hakken.
Den Haag Centraal, 2 december 2021