Eén politica, twee politici
Eén politica, twee politici
Honderd jaar geleden had de vrouw in Nederland geen kiesrecht. Voor een meisje van achttien onvoorstelbaar nu. Ook voor mij, allang geen achttien meer, onvoorstelbaar. Toch was het een leven geleden zo.
Dat bedacht ik me vorige week in de oude zaal van de Tweede Kamer, waar zeven vrouwelijke politici ter gelegenheid van honderd jaar vrouwenkiesrecht hun voorgangers uit 1918 naspeelden. Ik zat in die volle zaal, omringd door meerdere generaties vrouwen, en zag hoe de moderator de politici naar voren riep om in debat te gaan. Een debat van honderd jaar geleden, met namen van toen, Suze Groeneweg, Aletta Jacobs, Hendrik Pieter Marchant, Jan Schokking, vertolkt door politici van nu: Stieneke van der Graaf, Ankie Broekers-Knol, Kathalijne Buitenweg, Annemarie Jorritsma, Lousewies van der Laan, Lilianne Ploumen en Madeleine van Toorenburg. Zeven vrouwen uit de huidige politiek die vijf mannen en twee vrouwen van toen naspeelden. De zaal vond het resultaat hilarisch en vaak klonk er gelach van ongeloof.
Maar als het de bedenkers te doen was om de komedie van toen in vergelijking met anno nu te laten zien, hebben ze hun doel gemist. Want veel bleek nog steeds actueel. Het was meer lachen als een boer met kiespijn dan een overwinning vieren. Een van de beelden die werden geprojecteerd, was dat van het bestuur van de Mannenbond voor Vrouwenkiesrecht uit 1910 (collectie Atria). Ik moest gelijk denken aan die mannen in Alabama (VS) die dit jaar besloten dat abortus illegaal is, anno 2019, ruim honderd jaar nadat deze foto was genomen.
De honderd verstreken jaren werden er veel minder en ze werden ook minder glorieus toen de huidige vrouwelijke politici in debat gingen over hoe het nú met de vrouwen in de mannenwereld gaat: blijkt dat het toch geen makkie is om je als vrouw tussen de blauwe pakken te bewegen! De komedie van toen heeft vandaag meer iets van een ‘film noir’. Waarom de lijsttrekkers van de grote partijen altijd mannen zijn? Hoe mannen naar vrouwelijke collega’s kijken? Een paar van de vrouwen vertelden persoonlijke anekdotes over hoe het is om je als vrouw in deze mannenwereld te bewegen. De pijnlijke conclusie: honderd jaar na het instellen van het vrouwenkiesrecht is het niet vanzelfsprekend om in de politiek gelijk te zijn aan je mannelijke collega.
De laatste vraag aan de vrouwelijke politici was wie er premier zou willen worden. Niemand. Tenminste niet op die avond, in de zaal waar honderd jaar geleden werd besloten dat de vrouw voortaan kiesrecht had.
Onderweg naar huis probeerde ik het meervoud van ‘politica’ te maken. Eén politica, twee… wat? Analoog aan de Latijnse grammatica politicae? De Dikke Van Dale zwijgt, maar Het Groene Boekje en de Belgische Taaltelefoon bieden uitkomst: politica’s. Of, genderneutraal: politici. De taal worstelt schouder aan schouder met de vrouwen.
Den Haag Centraal, 19 september 2019