Pasen
De enige traditie die niet verdwaalde tussen de twee culturen waarin ik leef, is Pasen vieren. Een psychoanalyticus zou zeggen dat dat niet toevallig is, dat ik vasthoud aan iets wat gaat over schuld en magisch realisme.
Maar het is zoals het is. Ik zou de psychoanalyticus kunnen tegenspreken en zeggen dat de omstandigheid dat Pasen in de lente valt, ook een rol speelt bij mijn vasthoudendheid. In mijn kindertijd was na de harde winters met Pasen bijna alles groen en was ik er getuige van dat in de natuur wonderen mogelijk zijn. Niets magischer dan de aarde die zich vernieuwde, opnieuw en opnieuw, elk jaar weer, met een kracht die me versteld deed staan! Een tijdje geleden heb ik begrepen dat ik twee levens nodig zou hebben om kwijt te raken wat ik als kind, in een land waar geloof werd afgekeurd, in een dorp dat geen kerk of kerkhof had, leerde van geloven in de natuur en het goede. In mij zit een Bernadette, ook al heb ik van haar alleen de overtuiging dat Maria haar in het patois toesprak. Geloof zou een intieme overtuiging moeten zijn, in ieder geval een persoonlijke zoektocht en niet een die je met de hele kerk deelt. Als meisje vond ik al meer mysterie en goddelijk bewijs in de schoonheid van de natuur dan in de letter van de Bijbel. Dat meisje dat ik was, ben ik ook niet kwijtgeraakt tussen deze twee culturen.
Maar hoe kan het dat we de kruisiging en het enorme lijden van een mens als onze eigen redding en zaligmaking kunnen zien?
Geen psychoanalyticus kan me ervan overtuigen dat zoiets koosjer is.
Op mijn twijfels vind ik nog steeds meer antwoorden in de natuur, zoals toen ik kind was. Na de val van de Muur kregen we op tv met Pasen ‘Jesus of Nazareth’ met Robert Powell, elk jaar opnieuw, en elk jaar moesten mijn ouders me de kamer uit sturen, want ik viel bijna flauw van het huilen wanneer Jezus werd gekruisigd. Ik was wanhopig van onbegrip. Wat voor religie kon zo wreed zijn? Het feit dat hij na drie dagen uit de dood verrees, maakte op mij veel minder indruk dan zijn lijden.
Wreedheid zit overal, ook in Urk en Krimpen aan den IJssel. Naast ons, in ons.
Wat ik van elke paasviering in mijn dorp heb overgenomen, en deze overtuiging heb ik meer op de heuvels dan in de kerk gekregen, is dat het leven krachtiger is dan alles. En dat pijn een functie kan hebben in het vernieuwen.
Ook van de ziel. Maar schop je naaste niet, zoek liefde en vertrouw op de goddelijke schoonheid van de natuur! De lente komt! Vrolijk Pasen allemaal!
Den Haag Centraal, 1 april 2021