AD Haagse Courant, 24 oktober 2019
Al mijn vaders
€ 18,95
De Roemeense Myra schrijft en doceert ‘Lectura Dantis’ aan de Universiteit van Amsterdam. Haar geboortedorp heeft ze allang achtergelaten, maar de demonen uit haar jeugd blijven Myra achtervolgen. Alleen in de literatuur vindt ze troost. Vooral bij Dante, die alle klootzakken genadeloos naar de hel stuurt en niets en niemand vergeeft. Maar ook Dante dreigen ze van haar af te nemen. En dan slaat het verleden,dat voortdurend onbehaaglijk op de loer ligt,genadeloos toe.
| Taal | nl |
|---|---|
| Aantal pagina's | 232 |
| Releasedatum | 25 januari 2019 |
Zie hier de aankondiging op YouTube en enkele van de eerste recensies:
Knack Focus (België): 4 sterren – Marnix Verplancke: “Hoofdstuk na hoofdstuk word je als lezer dieper binnengeleid in Myra’s verleden, dat als een steeds strakker zittende dwangbuis om haar geest knelt. Haar herinneringen lijken in golven te komen en dat is ook hoe je Al mijn vaders ervaart. Het is alsof je op het strand zit, bij vloed, iedere nieuwe golf net dat ietsje verder komt dan de vorige, en je beseft dat die vormeloze blubber daar in de verte straks voor je
voeten zal liggen.”
NRC – Michel Krielaars: “Bijzondere roman” (12 december 2019)
Literatuurplein – Guus Bauer: “Mira Feticu heeft in deze roman haar toch al subtiele taalgebruik nog verder verfijnd. (…) Poëtisch, feeëriek en tegelijkertijd heel krachtig, heel robuust. Haar proza heeft internationale allure, is vergelijkbaar met dat van haar collega ex-Roemeense, Nobelprijswinnares Herta Müller. Zeker wat betreft taal en opbouw.
Al mijn vaders is een caleidoscopisch werk, een dagboek van de literatuur.”
AllesOverBoekenEnSchijvers.nl 4 sterren – Mieke Koster: “Feticu geeft aan hoe onmogelijk het is om echt te integreren. (…) Zo schrijft Feticu een roman over het verliezen van identiteit wanneer je een migrant of vluchteling bent. De oude afschudden gaat gepaard met diepe wonden. De nieuwe opbouwen staat gelijk aan verloochening van wie je dacht dat je was en zou kunnen worden. En dan manier waarop zij doet. Dat grijpt je als lezer bij de strot, laat je voorlopig niet los. Het confronteert je ernstig met je eigen ideeën, vragen, vooringenomenheid over integratie, vreemdelingen, vluchtelingen. Al mijn vaders is een prachtige, indringende en actuele roman die is gewaardeerd met ∗∗∗∗(uitstekend).”
Literair Nederland – Huub Bartman: “Zij heeft ontegenzeggelijk een eigen stijl ontwikkeld, die uitblinkt in heldere beschrijvingen, een kort en bondig taalgebruik en een mooi gevoel voor beelden. (…) De kracht van het boek schuilt in de grote literaire kwaliteit waarmee Mira Feticu de benauwende pijn van Myra’s ontwortelde bestaan in taal boetseert. In die zin is het boek een echte aanrader.”
Boeken met Lidewijde Paris (NPO Radio1): “Mooi geschreven en aangrijpend. De hele tijd denk je: ‘Hoe zit het nu echt?’ Dus het is ook heel spannend. Maar ook heel heftig. (…) Een prachtig boek!” (16 februari 2019)
Boekensite.Gent: Martin Overheul – “Die aanhoudende onzekerheid biedt het boek een extra dimensie, een laag die voor bijkomende spanning zorgt. Dat geldt ook voor de zorgvuldig aangebrachte referenties aan ‘Il Divina Commedia’, een boek dat na een kleine 700 jaar nog altijd weinig aan betekenis en waarde heeft ingeboet. Schuld en boete, tucht en ontucht, liefde en afkeer, acceptatie en verwerping, subtiliteit en vulgariteit, schoonheid en walging, het is allemaal terug te vinden in het monumentale werk van Dante en het is allemaal met elkaar verweven in dit buitengewone boek. (…) ‘Al mijn vaders’ is een krachtig psychologisch portret van een ijzersterke maar even kwetsbare jonge vrouw, dat weinig tijd nodig heeft om de lezer te overmeesteren. Die lezer moet daarbij wél tegen een stootje kunnen. Wat zeg ik, tegen zo nu een dan een pittige kopstoot, want Feticu is er de vrouw niet naar om een blad voor de mond te nemen, en gelijk heeft ze. Door haar directe en open stijl, door haar soms verbluffende taalbeheersing (ongelofelijk dat ze pas sinds 2008 in het Nederlands schrijft), het heerlijk strakke ritme waarin ze dit boek heeft geschreven en door de thematiek die van alle tijden is – zij het net iets meer van deze tijd dan van andere tijden – is dit een van de betere romans die ik de laatste tijd heb gelezen. Een roman die aankomt met de kracht van een voorhamer.”
Hanta – Liliane Waanders: “De constructie draagt in hoge mate bij aan de aanzeggingskracht van Al mijn vaders. Het versnijden van de ‘bekentenissen’ van de twee mannen en Myra’s memoires onderstreept hoe de personages zijn gaan geloven in en zijn gaan leven naar hun werkelijkheden. De versneden verhalen voeren bovendien de spanning op. Het gaat in Al mijn vaders niet om een ontknoping, maar die komt er uiteindelijk wel. Een hele literaire zelfs, want in haar derde Nederlandstalige roman zweert Mira Feticu via Myra bij de literatuur.”
Den Haag Centraal – Jan-Hendrik Bakker: “Wat Al mijn vaders tot een boeiend en relevant boek maakt, is dat het persoonlijke verhaal van Myra staat voor de recente geschiedenis van Europa. Europa is niet alleen West-Europa, maar ook het Oosten, het is innerlijk verscheurd. Het is het persoonlijke verhaal van en over een migrante die een groot geloof heeft in de helende kracht van klassieke Europese literatuur en zelf ook goed schrijven kan. Met die kracht weet ze zich een nieuw leven te scheppen. Dit boek is daarom maar voor een deel een verslag van een persoonlijk en historisch trauma, het is ook een ode aan de literatuur als vitale kracht.”
Tzum – Martijn Nicolaas: Die literaire constructie houdt in dat het verhaal van dat pijnlijke verleden er langzamerhand uitkomt, terwijl de roman vordert. (…) Waar je in de verhoren steeds meer ergernis begint te voelen voor het heftige gedrag van Myra, in de ‘kringteksten’ begin je steeds meer begrip te krijgen omdat je je in haar hel begeeft. (…) Het interessante aan Al mijn vaders is ook dat het persoonlijke verhaal van Myra symbool kan staan voor de recente geschiedenis van Europa. ‘Ik ben Europa. Ik ben Joegoslavië, Bosnië, Oekraïne, de Krim. Ben ik onzichtbaar voor u, West-Europa?’ roept ze tijdens een college van een collega als hij beweert dat er in Europa al zeventig jaar vrede heerst. Met Al mijn vaders roept Feticu pijnlijk maar sterk om zichtbaarheid.
Hebban – Helena (4 sterren): Al mijn vaders is een beklemmend boek dat de lezer niet loslaat en zorgt voor een gevoel van compassie voor het kleine meisje: ‘Al mijn vaders, behalve jij, papa, vonden me heel slim, en daarom voelde ik me af en toe ook mooi en geliefd, en ik had alleen hen die mij mooi vonden en onder de indruk van mij waren – dan wordt het moeilijk om ze weg te sturen, weg te duwen als ze zich misdragen.’ Met behulp van de tientallen voetnoten wordt het boek nog rijker om te lezen en enige rudimentaire kennis van het werk van Dante kan ook zorgen voor nog meer leesplezier. Toch is ook zonder die elementen Al mijn vaders ondanks het gewicht van de thematiek een bijzondere leeservaring.
Nederlandse Bibliotheek Dienst (NBD): ”Myra is een jonge Roemeense vrouw die in Nederland college geeft over Dante die haar, met zijn ‘La divina commedia’, als enige troost kon bieden in haar jeugd. Haar ouders verwaarloosden en misbruikten haar, net zoals later andere mannen deden toen ze op zoek was naar een vaderfiguur. Trauma’s vanwege haar verleden manifesteren zich nu in vreemd gedrag, zelfmutilatie en catatonie, waarmee haar Nederlandse echtgenoot zich geen raad weet. Dan is Myra plotseling verdwenen en haar man moet zich verantwoorden op het politiebureau. Het verhaal wordt beurtelings verteld door Myra zelf, waardoor haar verleden wordt onthuld, en vanuit het gezichtspunt van de echtgenoot die vergeefs een verklaring zoekt voor haar vaak onacceptabele gedrag. Het is een intelligent geschreven, erudiete roman, maar de vele verwijzingen naar het werk van Dante en overige wereldliteratuur maken het verhaal minder toegankelijk; er wordt van de lezer nogal wat verwacht wat belezenheid betreft. Met verklarende notenlijst achter in het boek. De auteur (1973) schreef eerder drie romans, onder andere ‘Tascha’*. *2015-14-4098 (2015/28).”
Uit de brochure:
De in Roemenië geboren Myra doceert ‘Lectura Dantis’ aan de Universiteit van Amsterdam. Haar grootste droom lijkt daarmee uitgekomen. Maar dan stort Myra in. Er komen trauma’s boven door misbruik in het verleden en ze begint zich te mutileren. En zelfs haar lang gedroomde Europa, dat ze voor haar migratie alleen van de boeken kende, blijkt eigenlijk heel anders te zijn dan gedacht. Daarbij komt dat dit nieuwe Europa het haar geliefde Dante niet wil vergeven dat Mohammed, in de ‘Goddelijke Komedie’, in de hel zit. Myra vreest dat ze wel een Goddeloos Europa kan accepteren, maar niet een Danteloos Europa.
Op een dag blijkt Myra spoorloos. De politie start een zoektocht. Algauw zit haar leidinggevende op het bureau. Ook haar ex-man, met wie ze juist opnieuw wil trouwen, wordt ondervraagd. Aangevuld door Myra’s stem krijgen we steeds meer inzicht in de gevolgen van verwaarlozing, misbruik en trauma.
Bestellen kan bij Uitgeverij Jurgen Maas maar natuurlijk ook bij alle boekwinkels. Voor het gemak hieronder een link naar Bol.com
Als je in je kindertijd misbruik hebt meegemaakt, blijf je het misbruikte kind als volwassene met je meedragen. Ook #MeToo en aanrandingen blijven zitten in degene die je bent geworden.
Na haar laatste roman Al mijn vaders, die gaat over misbruik en #MeToo, besloot Mira Feticu om de kwetsbaarheid die zij met zich meedraagt, op het podium te laten zien. Hiertoe bewerkte zij de roman tot een indringende voorstelling.
Durf te komen, durf te kijken en durf te begrijpen!
Bob Schwarze en Mira Feticu doen TRY-OUT performance Al mijn vaders
Op 2 februari doen Bob Schwarze en Mira Feticu een unieke performance in Theater de Vaillant, de derde try-out van de voorstelling gebaseerd op Feticu’s roman Al mijn vaders.
Veel meer dan alleen een boek
Mira Feticu en Bob Schwarze samen in ‘Al mijn vaders’
Door Eric Korsten
Den Haag Centraal, 24 oktober 2019
Haar ‘moeilijkste’ boek ‘Al mijn vaders’ was na drie jaar af, maar bezorgde Mira Feticu in plaats van rust bijna een ‘existentiële crisis’. Daarom moet ze ermee het podium op. In Branoul.
Een universitair literatuurdocente worstelt met de herinnering aan haar trieste jeugd in Roemenië. Op een dag is ze spoorloos.
Schrijver-journalist Mira Feticu (1973) uit Den Haag brengt haar boek ‘Al mijn vaders’ naar het toneelpodium. Ze wil daar de innerlijke kwetsbaarheid overbrengen die zij haar hele leven lang ervaart en als demonen met zich meedraagt. Ze doet dat met Bob Schwarze (1964) van literair theater Branoul als ‘tegenspeler’.
“In drie zinnen?”, schaterlacht Schwarze de foyer van Branoul bij elkaar. “Het boek van Mira? Nou goed, hier dan: over een jonge vrouw met een verleden die op zoek gaat naar haar vader, en in haar zoektocht op de verkeerde knieën gaat zitten. Tenminste, dat is wat Mira me heeft verteld.” Mira Feticu, columniste van deze krant en ook bekend van boeken als ‘Lief kind van mij’ en ‘De Ziekte Kortjakje’ en de speurtocht naar een verdwenen Picasso-tekening: “Klopt. Maar het is tegelijkertijd ook een boek over ‘La Divina Comedia’ van Alighieri Dante, en over literatuur. Mijn personage Myra, net als ikzelf een Roemeense vrouw die in Nederland woont, wordt gered door de literatuur. Het is voor mij, Mira, het moeilijkste boek dat ik tot nog toe heb geschreven. Ik ben niet van plan nog een keer zo’n boek te schrijven. Ik heb er de energie van een kerncentrale voor gebruikt en ik heb er te veel in willen stoppen, er ook te veel van verwacht. Ik dacht dat ‘Al mijn vaders’ mij, als resultaat van drie jaar noeste schrijfarbeid in de schuur achter mijn huidige woning, zou redden. Maar zoiets kan natuurlijk niet. Ik kreeg innerlijk geen rust, ook niet toen het boek al lang af was. Ik liep bijna een existentiële crisis op. Ik wil het boek daarom naar het podium brengen, omdat ‘Al mijn vaders’ voor mij veel meer is dan enkel een boek.”‘Trooster’
Schwarze speelt de rol van Dennis Terpstra. “Hij is een goede vriend en collega van Myra op de faculteit vergelijkende literatuurwetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Hij is op het politiebureau voor verhoor omdat hij Myra in de nachtelijke uren heeft belaagd omdat hij zichzelf ziet als haar beschermer en trooster.”
Schrijver-journalist Mira Feticu (1973) uit Den Haag brengt haar boek ‘Al mijn vaders’ naar het toneelpodium. Ze wil daar de innerlijke kwetsbaarheid overbrengen die zij haar hele leven lang ervaart en als demonen met zich meedraagt. Ze doet dat met Bob Schwarze (1964) van literair theater Branoul als ‘tegenspeler’.
“In drie zinnen?”, schaterlacht Schwarze de foyer van Branoul bij elkaar. “Het boek van Mira? Nou goed, hier dan: over een jonge vrouw met een verleden die op zoek gaat naar haar vader, en in haar zoektocht op de verkeerde knieën gaat zitten. Tenminste, dat is wat Mira me heeft verteld.” Mira Feticu, columniste van deze krant en ook bekend van boeken als ‘Lief kind van mij’ en ‘De Ziekte Kortjakje’ en de speurtocht naar een verdwenen Picasso-tekening: “Klopt. Maar het is tegelijkertijd ook een boek over ‘La Divina Comedia’ van Alighieri Dante, en over literatuur. Mijn personage Myra, net als ikzelf een Roemeense vrouw die in Nederland woont, wordt gered door de literatuur. Het is voor mij, Mira, het moeilijkste boek dat ik tot nog toe heb geschreven. Ik ben niet van plan nog een keer zo’n boek te schrijven. Ik heb er de energie van een kerncentrale voor gebruikt en ik heb er te veel in willen stoppen, er ook te veel van verwacht. Ik dacht dat ‘Al mijn vaders’ mij, als resultaat van drie jaar noeste schrijfarbeid in de schuur achter mijn huidige woning, zou redden. Maar zoiets kan natuurlijk niet. Ik kreeg innerlijk geen rust, ook niet toen het boek al lang af was. Ik liep bijna een existentiële crisis op. Ik wil het boek daarom naar het podium brengen, omdat ‘Al mijn vaders’ voor mij veel meer is dan enkel een boek.”‘Trooster’
Schwarze speelt de rol van Dennis Terpstra. “Hij is een goede vriend en collega van Myra op de faculteit vergelijkende literatuurwetenschappen van de Universiteit van Amsterdam. Hij is op het politiebureau voor verhoor omdat hij Myra in de nachtelijke uren heeft belaagd omdat hij zichzelf ziet als haar beschermer en trooster.”
‘Als je misbruik hebt ondervonden, blijf je het misbruikte kind met je meedragen’
Voor Feticu was Schwarze geknipt voor deze rol en daarom vroeg ze hem. “Ik ken Bob al langer. Hij is een perfect acteur voor mij. Je kunt geloven in de rol die hij speelt. Bob brengt me terug naar mezelf. Bij het begin van de eerste repetities barstte ik geregeld los in een tranenbad. Maar nu ben ik verrast door de emoties die hij bij me teweegbrengt. Het is een ingewikkeld proces geworden, maar dankzij dramaturg Karim Ameur van Het Nationale Theater en regisseur Manon Barthels zijn er dialogen gekomen en hebben zij de vulkaan aan erupties uit het boek weten om te zetten in gereguleerde emoties.” “We hebben gezocht naar een benaming voor wat we maken,” vertelt Schwarze. “Is het toneel, een performance misschien? Allebei niet, we zijn uitgekomen op een lezing die tot leven wordt gewekt.” “Een schrijfster die zich op het podium als het ware blootgeeft, dat vind ik heel bijzonder,” zegt Schwarze. “Maar het is wel Mira versus Myra.” Feticu: “Als je in je kindertijd aan den lijve misbruik hebt ondervonden, dan blijf je het misbruikte kind met je meedragen. Ik heb publiek nodig om dit verder te brengen. Het gaat mij ook om een antwoord op de vraag wat een slachtoffer is en waardoor hij of zij het beste kan functioneren.” Voor zichzelf heeft ze al een deel van het antwoord gevonden: “Gewoon blijven doorgaan.”
Uiting
Op het laatste UIT Festival Den Haag gaf het tweetal vanuit een zeecontainer als podium een voorproefje ten beste, pal in de walmende geur van verschroeid barbecuevlees. “Dat was een wonderlijke ervaring,” kijkt Schwarze terug in de tijd. “Ook omdat er op zo’n open terrein geen nuance mogelijk is. Dat kan straks hier in Branoul, met 65 stoelen, wél. Fluisteren op het toneel wérkt hier!” Feticu: “Ik was verrast door de vele reacties die ik na afloop kreeg. Zo stelden mannen die met een Oost-Europese vrouw getrouwd zijn, mij de vraag of het een manifest was. Dat tekent de heftigheid van dit stuk. Ikzelf zie het meer als een uiting in een tijd van #MeToo, want het gaat ook over hoe mannen vrouwen bekijken.”
Voorlopig zijn er nog slechts enkele uitvoeringen gepland. “Zie het als ‘works in progress’,” zeg Mira Feticu. “Komend voorjaar hopen we dit vaker te spelen.”
Mira Feticu & Bob Schwarze, ‘Al mijn vaders’, donderdag 24 oktober en woensdag 6 november, 20.15 uur, Theater Branoul.
Meer informatie: www.branoul.nl
Mira Feticu: ‘Het gaat mij om de vraag wat een slachtoffer is.’ Links Bob Schwarze. | Foto: DHC/Luka Valkenburgh
Machtsmisbruik op toneel: ‘Ik wilde het bespreekbaar maken, zonder dat het een therapiesessie zou worden’
Schrijfster Mira Feticu en acteur Bob Schwarze fileren het verhaal achter machtsmisbruik. ‘In mijn hoofd heb ik ze flink wat klappen gegeven.’
,,Als je misbruik hebt meegemaakt in je kindertijd, blijf je het misbruikte kind als volwassene met je meedragen’, vertelt Feticu. ,,Misbruik, #MeToo en aanranding zitten in de volwassene die je bent geworden. Er zijn altijd wolven die bloed ruiken.”
De geboren Roemeense, maar aardig Haags geworden Feticu werkte drie jaar aan haar semi-autobiografische roman Al mijn vaders. Het verhaal over de jonge vrouw Myra die op zoek gaat naar een vaderfiguur, maar daardoor te vaak op de verkeerde knieën gaat zitten. ,,Ik schreef met de kracht van een kernreactor en ging door allerlei fasen. Was het mijn schuld? Waarom was ik zo dom geweest? Was ik zó gevoelig voor vaders? Ik kreeg een lange rekening van mijn verleden gepresenteerd.”
Ik wilde machtsmisbruik bespreekbaar maken, zonder dat het veranderde in een therapeutische sessies
Vieze vader
Tijdens de promotietour voor haar nieuwe boek, blijkt dat velen met dezelfde vragen en opgekropte twijfels rondlopen. ,,Bijna iedereen heeft een verhaal, waarbij machtsmisbruik voorkomt. Ik wilde dat bespreekbaar maken, zonder dat het veranderde in een therapeutische sessies.”
De schrijfster besloot de kwetsbaarheid die zij met zich meedraagt op het podium te laten zien. Mede via Cees Debets, directeur Theater van Het Nationale Theater, kwam ze bij Bob Schwarze terecht. ,,Als regisseurs een louche type, boef of vieze vader zoeken, komen ze al gauw bij mij uit”, grapt de auteur en artistiek directeur van Theater Branoul. Zijn imago van ‘fout figuur’ heeft hem prijzen en zelfs een nominatie voor een Gouden Kalf opgeleverd. ,,Toen ik een mailtje kreeg van Mira of ik mee wilde doen aan Al mijn vaders, was ik verrast.”
Het persoonlijke is eraf, zodat iedereen zich ermee kan identificeren
Drama
De acteur is tegelijk geïntrigeerd door haar verhaal en gaat akkoord. ,,Werd me dat toch een drama. Ze was heel emotioneel en barstte tijdens de repetities vaak in tranen uit.” Feticu lacht en vervolgt serieus: ,,Deze voorstelling of beter gezegd performance toont een proces en Bob weet daar vlijmscherp op in te haken. Hij is een wolf, die bloedhond, en denkbeeldig kan ik hem soms echt voor zijn hoofd rammen.”
Na een paar keer repeteren realiseerde het tweetal zich dat het anders moest. Debets leende hun dramaturg Karim Ameur die het stuk naar een hoger plan tilt. ,,Het is menselijker geworden”, vindt Feticu, ,,Het persoonlijke is eraf, zodat iedereen zich ermee kan identificeren. Er is ruimte voor verwerking, zonder dat ik alleen maar moet huilen.”
Regisseur Manon Bartels van Theater Branoul is vervolgens gaan snijden en schuiven in de teksten van Al mijn vaders, zodat ze hun waarde krijgen en aankomen bij het publiek. Het is een krachtige voorstelling, bevestigt Schwarze. ,,Maar denk niet”, vervolgt hij, ,,dat het alleen kommer en kwel is wat je gaat zien. De g(r)imlach zit in de menselijke zwakte. Wat doe je immers als man als er een meid troost bij je zoekt?” Feticu kijkt hem aan met ogen die vuur spuwen: ,,Dan moet je het lef hebben om eruit te stappen.”